Ciała obce ucha są częstą przyczyną niedosłuchu, która skłania chorego do wizyty u lekarza. W większości przypadków ciała obce ucha są rozpoznawane i leczone przez lekarza rodzinnego, otolaryngologa lub lekarza Oddziału Ratunkowego. Występowanie ciał obcych w uchu najczęściej dotyczy dzieci w wieku do 12 roku życia (51%). Rodzaj ciała obcego, czas przebywania oraz wiek pacjenta przesądzają o sposobie postępowania. Do najczęstszych co uszu zalicza się: części zabawek, skrawki papieru, nasiona, części pokarmu, drobne kamyczki, owady, czop woskowinowo-naskórkowy i inne.

Pacjent z twardym, okrągłym, trudno uchwytnym przedmiotem w uchu (nasiono, groch, kamyczki, kawałki gumki do ścierania) powinien być skierowany do otolaryngologa.

Objawy

Objawami ciała obcego w uchu są: niedosłuch, ucisk w uchu, zawroty głowy, ból, swędzenie, pieczenie, kaszel (nerw X), ropna lub krwista wydzielina z przewodu słuchowego.
Postępowanie w przypadku co ucha powinno uwzględniać: głębokość zalegania, możliwość wizualizacji, typ ciała obcego, współwystępowanie zapalenia przewodu słuchowego lub jego uszkodzenie, ilość prób usunięcia, wyposażenie gabinetu lekarskiego.

Sposoby usuwania

W celu usuwania co z ucha poleca się: płukanie, odsysanie ssakiem usznym (ssak Frazier`a) z regulacją podciśnienia, narzędzia do bezpośredniego usuwania (haczyki, łyżeczki, kleszczyki, pęsety), cewnik Fogartiego. Dla usuwania owadów żywych wykorzystuje się olej mineralny, roztwór lignokainy. Niektóre ciała obce można usunąć przez płukanie ucha wodą destylowaną. Wykorzystuje się strzykawkę Jeanette`a lub strzykawkę o pojemności 60 ml z końcówką grubością 14 – 16G i ciepłą wodę (37°C) do płukania, co pozwala uniknąć dyskomfortu i zawrotów głowy.
Baterie alkaliczne w psz nie usuwa się płukaniem.

Baterie alkaliczne w psz, które łatwo mogą ulegać zaklinowaniu w cieśni przewodu, mogą być przyczyną martwicy skóry i uszkodzenia błony bębenkowej.

Ciała wchłaniające wodę usuwa się bezpośrednio narzędziami bez uprzedniego płukania wodą.
Czop woskowinowy w psz jest bardzo częstym problemem dotyczącym dzieci i dorosłych. W przypadku konieczności usunięcia woskowiny zatykającej przewód słuchowy używamy środki rozpuszczające i rozmiękczające woskowinę w postaci kropli, płukanie ucha wodą, usuwanie haczykiem usznym lub kleszczykami, aspiracją pod kontrolą wzroku lub z użyciem mikroskopu operacyjnego.

Znieczulenie

Znieczulenie ogólne jest konieczne u małych dzieci i pacjentów z ciałem obcym, którego kształt, umiejscowienie predysponują do traumatycznego usunięcia. Kluczem do sukcesu jest unieruchomienie pacjenta. W celu unieruchomienia dziecka preferowana jest pozycja dziecko na kolanach dorosłej osoby, siedzącej na fotelu. Ręce dziecka przyciśnięte do jego ciała i utrzymywane są przez osobę dorosłą. Druga osoba utrzymuje głowę i unieruchamia ją.

Obce ciała u dzieci

Zawsze należy zbadać drugie ucho i nos celem wykrycia innych co w tych narządach. Dzieci, którym szybko, nieboleśnie, bez powikłań usunięto ciała obce, nie maja strachu przed lekarzem, co w przyszłości ułatwia relacje lekarza z dzieckiem. Jeszcze przed usunięciem co chory musi być poinformowany o możliwości powikłań w czasie usuwania. Powikłania, które mogą powstać z powodu co ucha i prób jego usuwania to: zawroty głowy, skaleczenie skóry przewodu, zapalenie ucha zewnętrznego, krwiak przewodu słuchowego zewnętrznego, perforacja błony bębenkowej, uszkodzenie kosteczek słuchowych, niedowład nerwu twarzowego, otwarcie przedsionka.